Eşlik eden belirti ve sendromların, madde etkisine ya da yoksunluğuna bağlı olup olmadığının değerlendirilmesi çok önemlidir. Hastalığa ilişkin geriye ve ileriye dönük zaman/olay çizelgeleri tanısal değerlendirmede faydalı olmaktadır. Belirtiler madde kullanımı başlamadan önce de varsa, maddenin kesilmesinden sonra 1 ay ya da daha uzun süre geçmiş olmasına rağmen devam ediyorsa, ya da kullanılan maddenin tipi ya da miktarı ile açıklanamayacak çeşitlilik ve şiddetteyse bağımsız bir hastalığın varlığı düşünülmelidir. Alkol ve madde bağımlılığı olan hastalarda, sıklıkla anksiyete bozuklukları ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu da bulunmaktadır. Her bir hastalık, diğerinin gelişme riskini de arttırmaktadır. Tedavisi zor olan bu hasta grubunda öncelikle hastanın güvenliği ve stabilizasyonu sağlanmalı; uzun dönemde çeşitli farmakolojik ve psikososyal tedavi yöntemleri birbirini tamamlayacak ve tedavinin etkinliğini sağlayacak şekilde kullanılmalıdır.