Video Oyunlarının Beynin Mikroyapısal Özelliklerine Etkisi: Kesitsel ve Uzunlamasına Analizler

Araştırmanın Künyesi:
Takeuchi ve ark., Impact of videogame play on the brain’s microstructural properties: cross-sectional and longitudinal analyses Molecular Psychiatry (2016) 21, 1781–1789.

Bağlantı:
http://www.nature.com/mp/journal/v21/n12/full/mp2015193a.html

Giriş

Önceki çalışmalar çocukların sıkça oynadığı video oyunlarının beyin üzerinde hem olumlu hem de olumsuz etkileri olduğunu göstermiştir. Örneğin, video oyunlarının görsel bilişsel işlevleri arttırdığı, ancak sözel bellek, dikkat, öğrenme ve uyku üzerinde olumsuz etkileri olduğu bildirilmiştir. Kesitsel görüntüleme çalışmaları bu çocuklarda dorsolateral prefrontal korteks, göz alanı vb. bölgelerde kortikal kalınlığın ve gri cevher hacminin artmış olduğuna işaret etmektedir. Bu çalışmada ise video oyunlarının çocuklarda beyin mikroyapısı üzerindeki etkilerinin kesitsel ve uzunlamasına olarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Hipotez: Video oyunlarının sözel süreçlerde rolü olan prefrontal korteks, superior temporal ve inferior frontal girus, ödül ve motivasyonda rol alan orbitofrontal ve subkortikal dopaminerjik sistemler ile uyku ve bellek ile ilişkili olan hippokampustaki nöral mekanizmalar üzerinde etkileri vardır.

Yöntem

Çalışmanın kesitsel analizine 240 (114 erkek, 126 kız, ort. yaş 11.5± 3.1), uzunlamasına analize ise 189 (95 erkek, 94 kız, ort. yaş 14.5± 3) sağlıklı Japon çocuk dahil edilmiş. Çocukların zeka düzeyleri WAIS-III ya da WISC-III ile değerlendirilmiş. Çocukların kendilerinden ya da ailelerinden kaç saat video oyunu oynadıkları bilgisi alınmış. Nöronal mekanizmaları araştırmak için difüzyon tensör görüntüleme ile ortalama difüzivite (OD) ile fraksiyonel anizotropi (FA) ölçümleri yapılmış. Kesitsel analizlerde çocuğun yaşı, cinsiyeti, ailenin eğitim düzeyi, yıllık geliri, çocuğun aile ile ilişkileri, evde kaç ebeveynle yaşadığı, kentsel/kırsal yaşama durumu gibi değişkenler kontrol edilerek analizler yapılmış. Uzunlamasına analizlerde de başlangıçtaki sözel IQ performansı ile ilk değerlendirmeden ikinciye kadar geçen süre kontrol edilmiş.

Bulgular

Kesitsel analizlerde video oyunu oynama süresi (VOOS) ile sözel IQ ve toplam IQ arasında istatistiksel olarak anlamlı negatif ilişki saptanmıştır. Uzunlamasına analizlerde ise sadece sözel IQ değişiminin VOOS ile anlamlı düzeyde negatif ilişkili olduğu bulunmuştur. Hem kesitsel hem de uzunlamasına analizlerde VOOS ile OD’nin sol orta, inferior ve orbitofrontal korteks, sol pallidum, putamen, hippokampus, kaudat, sağ putamen, sağ insula ve talamusta pozitif ilişkili olduğu gösterilmiştir. Aynı zamanda düşük zeka düzeyinin sol talamus, hipokampus, putamen, insula ve Heschl girusunda artmış OD ile ilişkili olduğu bulunmuştur.

Tartışma ve Sonuç

Bu çalşmada hem kesitsel hem de uzunlamasına değerlendirmelerde VOOS arttıkça bazı subkortikal ve kortikal yapılardaki OD’nin arttığı ve sözel IQ düzeylerinin düştüğü gösterilmiştir. Önceki veriler ışığında normal gelişimde OD’nin azalması, yani doku yoğunluğunun ve nöronal plastisitenin artması beklenmektedir. Dolayısıyla video oyunu oynamanın beyinde sözü edilen bilişsel süreçlerle ilgili bölgelerdeki gelişimi direkt ya da indirekt olarak aksatabileceği düşünülmektedir. Elbette ki bu çalışma, VOOS’nin beyin üzerindeki direkt etkilerini ortaya koymamaktadır, özellikle kesitsel analizlerden elde edilen sonuçlar zeka düzeyi ve belli bölgelerdeki FA ölçümü daha düşük olan çocukların daha fazla video oyunu oynadıklarına işaret edebilir. Bu çalışmanın en önemli kısıtlılığı gözlemsel nitelikte olması ve nöral mekanizmalarla birlikte IQ düzeyini etkileyebilecek birçok çevresel faktörün kontrol edilememiş olmasıdır.

Hazırlayan: Doç. Dr. Erguvan Tuğba ÖZEL KIZIL